طراحی ابزار سنجش سبک زندگی پرستاران بر اساس تجربه آنان

مقدمه: پرستاران جمعیت عمده ای را در حرف بهداشتی تشکیل می دهند و سلامتی آنها متاثر از سبک زندگی آنها می باشد. بنابر این ارزیابی سبک زندگی پرستاران مهم می باشد. برای سنجش سبک زندگی پرستاران نیاز به ابزاری معتبر می باشد که از پایایی قابل قبولی برخوردار و مفاهیم آن به طور واضحی تعریف شده باشد و از نظر فرهنگی متناسب و معتبر باشد. ابزارهای موجود سبک زندگی بدلیل شرایط فرهنگی و حرفه ای مخصوص پرستاران ایران از روایی و مناسبت لازم برخوردار نیستند لذا مطالعه حاضر با هدف ساخت و انجام فرایند روان سنجی ابزار سنجش سبک زندگی پرستاران انجام شد. روش کار: این مطالعه یک پژوهش تلفیقی است که در دو مرحله انجام شد. مرحله اول، مطالعه کیفی با هدف تعریف و تبیین مفهوم سبک زندگی پرستاران بر اساس تجربه آنان انجام گردید. داده ها با روش مصاحبه بدون ساختار جمع آوری و با روش تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مرحله دوم مطالعه با هدف ساخت و روان سنجی گویه های ابزار بر پایه مضامین و طبقات استخراج شده از تجارب پرستاران بود. در این مرحله پرسشنامه از نظر روایی محتوی به صورت روایی صوری، محتوی، و سازه مورد بررسی قرار گرفت. روایی محتوی به صورت کمی و کیفی و روایی سازه به صورت تحلیل عاملی برای تعیین زیرمقیاس ها انجام شد. پایایی پرسشنامه به صورت تعیین همبستگی درونی با آلفای کرونباخ و همبستگی ثبات به صورت آزمون مجدد انجام شد. یافته ها: تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه های باز منجر به هفت درونمایه و تعریف سبک زندگی پرستاران گردید. براساس دیدگاه پرستاران، سبک زندگی شامل رفتارها، عادات و مهارت ها می با شد که مبتنی بر دانش، نگرش، اعتقادت، موقعیت های حرفه ای و ویژگی های فردی است که به صورت ابعاد سبک زندگی نمایش پیدا می کنند. یافته های این بخش شامل ابعاد مسئولیت پذیری، معنویت، صلاحیت، سازگاری، تعاملات، مدیریت زندگی فردی، و مدیریت نقش و نظام کاری بود که مبنای ساخت گویه های پرسشنامه قرار گرفت. فرایند مرحله دوم مطالعه با اندازه گیری روایی ابزار شروع شد. مرحله روایی صوری و محتوی به صورت محاسبه نمره تاثیر، نسبت روایی محتوی و شاخص روایی محتوی( cvr & cvi ) مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب، پرسشنامه مراحل متعددی را طی و گویه های آن اصلاح و از نظر تعداد تقلیل پیدا کرد. تحلیل عاملی اکتشافی با300 نمونه از پرستاران انجام و شاخص نمونه گیری 81/0 (p< 0.0001) و شش زیر مقیاس مشخص شد. فرایند پایایی پرسشنامه با تعیین همبستگی درونی، آلفای کرونباخ (87/0 ?=) بدست آمد. و برای تعیین ثبات پرسشنامه آزمون –آزمون مجدد (897/0= r) بدست آمد که تقریبا مقدار مطلوبی می باشد. نتیجه گیری: مفهوم سبک زندگی پرستاران تحت تاثیر شرایط و مهارت های علمی حرفه ای آنان می باشد. سبک زندگی آنان در برخی ابعاد تا حدودی متمایز از مردم عادی بود. بنابر این پرسشنامه ی سبک زندگی حاصل از این مطالعه، با روایی و پایایی مطلوب، قابلیت اندازه گیری سبک زندگی پرستاران را داشته و می تواند، در اصلاح و برنامه ریزی تغییر سبک زندگی آنها به منظور ارتقاء سطح سلامت کارآیی بالایی داشته باشد.